Deliveroo: bezorgers tóch werknemers

Deliveroo biedt sinds 2015 in Nederland een digitaal platform aan waar klanten maaltijden bij verschillende restaurants kunnen bestellen. De bestellingen worden vervolgens geleverd door bezorgers van Deliveroo.

In eerste instantie waren de bezorgers in dienst bij Deliveroo. Zij hadden een arbeidsovereenkomst en ontvingen een vast uurloon voor hun werkzaamheden. Deliveroo heeft alle (tijdelijke) arbeidsovereenkomsten met bezorgers af laten lopen en werkt sinds 1 februari 2018 enkel nog met bezorgers (zzp'ers) op basis van een overeenkomst van opdracht. De bezorgers krijgen niet langer per uur betaald, maar per bestelling.

De kantonrechter Amsterdam heeft in twee uitspraken (juli 2018 en januari 2019) verschillend geoordeeld over de vraag of de nieuwe overeenkomst kwalificeert als overeenkomst van opdracht of dat er eigenlijk sprake is van een arbeidsovereenkomst. In navolging van een eerder artikel over de eerste uitspraak gaat deze follow-up in op de tweede uitspraak.

Verschil tussen arbeidsovereenkomst en overeenkomst van opdracht

De wet schrijft voor dat er voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst sprake moet zijn van ‘arbeid’, 'loon' en 'gezag'. Bij een arbeidsovereenkomst is er altijd sprake van een gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer, bij een overeenkomst van opdracht bestaat deze verhouding niet. Een opdrachtgever heeft op basis van een overeenkomst van opdracht een fiscaal voordeel ten opzichte van een werkgever met een arbeidsovereenkomst: de opdrachtgever hoeft geen loonbelasting en premies af te dragen.

Het arbeidsrecht heeft in Nederland een dwingendrechtelijk karakter. Dit betekent dat de wetsartikelen uit het arbeidsrecht van toepassing zijn wanneer een verhouding tussen partijen bestaat op basis van een arbeidsovereenkomst. Het wezen gaat hierbij voor de schijn. Partijen kunnen boven een overeenkomst zetten dat het een 'overeenkomst van opdracht' betreft, maar als er feitelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst dan zijn de wetsartikelen uit het arbeidsrecht van toepassing met alle gevolgen van dien (denk bijvoorbeeld aan loondoorbetaling bij ziekte, recht op vakantiedagen etc.)

Bij de beoordeling van een overeenkomst (is er sprake van een arbeidsovereenkomst of overeenkomst van opdracht?) wordt onder andere gekeken naar de bedoeling van partijen.

Uitspraak juli 2018

Op 23 juli 2018 oordeelde de kantonrechter Amsterdam dat de overeenkomst tussen Deliveroo en een bezorger is aan te merken als een overeenkomst van opdracht.

Doorslaggevend hierbij was volgens de kantonrechter de partijbedoeling. De kantonrechter hechtte bij het vaststellen van de partijbedoeling veel waarde aan hetgeen partijen op papier hadden gezet. Uit de overeenkomst bleek volgens de kantonrechter duidelijk dat de bezorger genoeg vrijheid in zijn werkzaamheden had om aangemerkt te worden als zzp'er. Met andere woorden: er was volgens de kantonrechter geen sprake van een gezagsverhouding zoals bij een werknemer-werkgever relatie.

Uitspraak januari 2019

De uitkomst van de nieuwste Deliveroo-uitspraak (januari 2019) staat haaks op de uitspraak van juli 2018. In de nieuwste uitspraak wordt namelijk geoordeeld dat de overeenkomst tussen de bezorger en Deliveroo wel degelijk aan te merken valt als arbeidsovereenkomst.

Ook in deze uitspraak kijkt de kantonrechter naar de partijbedoeling. Gek genoeg komt de kantonrechter tot een andere conclusie dan zijn collega kantonrechter in juli 2018. Anders dan in de uitspraak van juli 2018 hecht de kantonrechter in de uitspraak van januari 2019 meer waarde aan de daadwerkelijke partijbedoeling en minder waarde aan wat er precies op papier is gezet.

De rechter concludeert dat de aard van het werk en de rechtsverhouding tussen partijen sinds de bezorgers als zzp'er werkzaam zijn niet zodanig wezenlijk zijn gewijzigd dat niet langer sprake is van het verrichten van arbeid op basis van een arbeidsovereenkomst. Zo zou de mogelijkheid voor de bezorger om zich te laten vervangen feitelijk vrijwel inhoudsloos zijn en zou nergens uit blijken dat de bezorger een onderhandelingspositie heeft voor wat betreft de inhoud van de overeenkomst ten opzichte van Deliveroo. Ook zou het algoritme in de app (waarin bezorgers een opdracht kunnen accepteren) een zekere gezagsverhouding inhouden. Het weigeren of niet op juiste wijze bezorgen van bestellingen zorgt ervoor dat de bezorger lager in de ranking komt te staan en geen/minder aanspraak kan maken op nieuwe opdrachten en/of bonussen. Hoewel de overeenkomst op papier er erg vrij uitziet, worden bezorgers in praktijk haast gedwongen om zoveel mogelijk bestellingen te verrichten, aldus de kantonrechter.

En dan nu?

Op dit moment liggen er twee uitspraken van twee gelijkwaardige Amsterdamse kantonrechters over de contracten van Deliveroo-bezorgers die lijnrecht tegenover elkaar staan. Deliveroo heeft al aangegeven in hoger beroep te zullen gaan tegen de tweede uitspraak. Het laatste woord over dit onderwerp is dus zeker nog niet gezegd!

De maatschappij verandert en vraagt om flexibiliteit. Op steeds grotere schaal wordt er gewerkt met zzp'ers in plaats van werknemers. Wilt u voorkomen dat de opdrachtnemers waarmee u werkt worden aangemerkt als werknemers? Dan denken wij graag met u mee!

Contact

Advies nodig over arbeidsrecht? Neem contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten.