Het ene werk is het andere niet: een opdracht aan een architect heet overeenkomst van opdracht, terwijl een opdracht aan een aannemer overeenkomst van aanneming van werk heet. Voor de verplichting van partijen is dat ook van belang.
In het Burgerlijk Wetboek (BW) wordt de overeenkomst van opdracht in artikel 7:400 BW omschreven als: de overeenkomst waarbij de opdrachtnemer zich verbindt om voor de andere partij (de opdrachtgever) - zonder bij die partij in dienst te zijn - werk te verrichten dat in iets anders bestaat dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard.
In artikel 7:750 BW wordt de overeenkomst van aanneming van werk omschreven als: de overeenkomst waarbij de aannemer zich verbindt om voor de andere partij (de opdrachtgever) - zonder bij die partij in dienst te zijn - een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de opdrachtgever te betalen prijs in geld.
Het verschil tussen een overeenkomst van opdracht en aanneming van werk is dus of er buiten dienstbetrekking (g)een werk van stoffelijke aard tot stand wordt gebracht voor de opdrachtgever.
Puccini Bomboni is een bedrijf met meerdere filialen waar lekkere bonbons en luxe chocolade wordt verkocht (: zoet). Het bedrijf wil dat een nieuw winkelconcept wordt ontwikkeld voor de filialen. Het heeft daarvoor een derde (DCBP) benaderd om een offerte op te stellen voor het ontwikkelen van het concept en het ontwerp van de winkels (lees: het opstellen van een offerte voor de uitvoering van een opdracht).
DCBP heeft daarop een offerte opgesteld. In de offerte wordt aangeboden om in opdracht van Puccini een ontwerp te maken. In de offerte wordt aangegeven, dat als Puccini wil dat het ontwerp wordt uitgevoerd dat opdrachten aan derden voor de uitvoering en totstandkoming van het ontwerp door/namens Puccini moeten worden verstrekt maar dat DCBP desgewenst ook als gemachtigde voor Puccini kan doen. Ten slotte werd aangegeven dat DCBP niet aansprakelijk is voor eventuele fouten of tekortkomingen van door of namens Puccini in te schakelen derden.
Puccini geeft op basis daarvan opdracht aan DCBP om het winkelconcept te maken.
DCBP begeleidt het werk en stuurt de door Puccini geselecteerde aannemer aan. Nadat het werk aan de winkels is afgerond heeft DCBP haar eindfactuur aan Puccini gezonden. Puccini weigert betaling, omdat opleverpunten niet hersteld zijn (: zuur).
Uit overleg tussen partijen volgt dat het om opleverpunten van de aannemer gaat. Die weigert echter diens werk af te ronden, omdat Puccini de aannemer (ook) deels niet betaald heeft. DCBP biedt aan om te bemiddelen, maar vraagt dan wel om zorg te dragen voor betaling van haar werk.
Puccini betaalt niet, maar zend in plaats daarvan een brief met diverse klachten. In de brief wordt DCBP in de gelegenheid gesteld om de restpunten aan de winkels af te ronden, omdat DCBP hoofdaannemer zou zijn. DCBP reageert daarop dat zij de uitvoering van het werk zelf niet heeft aangenomen, dat Puccini opdrachtgever is van de aannemer en dat DCBP slechts gehouden is om haar uiterste best te doen om te bemiddelen om de aannemer te bewegen de restpunten af te ronden.
Puccini is daarop een aantal procedures begonnen tegen DCBP om het werk af te ronden, dan wel om schadevergoeding te betalen. Puccini stelt zich in de procedures op het standpunt dat er tussen haar en DCBP sprake is van aanneming van werk.
DCBP stelt dat sprake is van een overeenkomst van opdracht, waarbij zij het ontwerp voor een nieuwe winkelinrichting moest maken en toezicht moest houden op de uitvoering van het werk door derden.
Zowel in Kort Geding, hoger beroep van het Kort Geding, als in de daarop volgende bodemprocedure oordeelt de rechtbank dat Puccini met DCBP een overeenkomst van opdracht heeft en dat geen sprake is van aanneming van werk, zodat de door Puccini ingeschakelde aannemer eventuele gebreken moet verhelpen en dat DCBP daarbij hooguit een bemiddelende rol heeft (tegen betaling door Puccini).
Afronding van het werk door de aannemer is echter belemmerd door Puccini zelf, waardoor de aannemer de uitvoering van de restpunten heeft gestaakt. DCBP is niet in haar inspanningsverplichting jegens Puccini tekortgeschoten, zodat Puccini de openstaande factuur van DCBP moet voldoen. De vorderingen van Puccini worden afgewezen. Moraal: bezint eer ge met procederen begint!
Overeenkomsten moeten worden nagekomen. Bij een inspanningsverbintenis moet de opdrachtnemer, bijvoorbeeld een architect zoals DCBP, zijn uiterste best doen om een bepaald resultaat te bereiken of om door de opdrachtgever ingeschakelde derden aan te sporen, maar garandeert dat resultaat en de inzet door derden niet. Bij een inspanningsverplichting is dus (nog) geen sprake van wanprestatie als het resultaat niet wordt bereikt. Er is pas sprake van wanprestatie als er onvoldoende inspanning is geleverd (en dat kan lastig te bewijzen zijn).
Bij een resultaatsverbintenis, bijvoorbeeld bij aanneming van werk, is het aan de aannemer om een bepaald resultaat te behalen. Inspanning alleen is niet voldoende. Bij een resultaatsverplichting is sprake van wanprestatie zodra het resultaat niet is zoals is overeengekomen.
Uit de processtukken blijkt niet van stappen door Puccini tegen de aannemer. Het werk aan de winkels is begin 2014 afgerond. Als Puccini niet binnen twee jaar nadien bij de aannemer heeft geklaagd, dan is een eventuele vordering van Puccini tegen de aannemer naar verwachting inmiddels verjaard. Dat zou extra zuur zijn, als er inderdaad sprake is van gebreken bij de uitvoering van het werk zoals Puccini stelt.
Hebt u vragen over arbitrage, aanbestedingen, aanneming van werk of bouwrecht? Neem contact opnemen met mr. Niek Hoogwout via 0172-503270 of [email protected].
Advocaat & Partner