Wettelijke grondslag
Relevant in dit verband is artikel 5, zesde lid, van bijlage II bij het Bor. Dit artikellid verklaart de onderdelen 9 en 11 van artikel 4 van bijlage II bij het Bor, over kort gezegd het gebruik van gronden en/of bouwwerken, niet van toepassing op een activiteit als bedoeld in onderdeel C of D van de bijlage bij het Besluit milieueffectrapportage (Besluit MER). Eén van deze activiteiten betreft een stedelijk ontwikkelingsproject, zoals opgenomen in kolom 1 van categorie 11.2 van onderdeel D van de bijlage bij het Besluit MER.
Definitie stedelijk ontwikkelingsproject
Het begrip stedelijk ontwikkelingsproject is nergens gedefinieerd. In de toelichting op het Besluit MER zijn wel een aantal voorbeelden van bouwprojecten opgenomen die als stedelijk ontwikkelingsproject kunnen worden aangemerkt. In dat kader wordt verwezen naar woningen, parkeerterreinen, bioscopen, theaters, sportcentra, kantoorgebouwen en dergelijke of een combinatie daarvan. Al deze voorbeelden hebben met elkaar gemeen dat het een verstening of urbanisering van een gebied betreft.
Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State moet worden gekeken naar de concrete omstandigheden van het geval. Onder meer de aard, de omvang en de milieugevolgen van de stedelijke ontwikkeling zijn relevant. Als een ontwikkeling aanzienlijke negatieve milieugevolgen heeft - bij een uitbreiding is daar in de regel eerder sprake van dan bij sloop en herbouw - dan wijst dit op een stedelijk ontwikkelingsproject. De milieugevolgen zijn volgens de Afdeling echter niet allesbepalend.
Rechtspraak
Hieronder halen wij drie interessante uitspraken aan waarin de Afdeling de algemene criteria, zoals de aard, de omvang en de milieugevolgen van een ontwikkeling, op concrete projecten heeft toegepast.
Neem bijvoorbeeld een gebruikswijziging van bestaande bebouwing. Volgens de Afdeling is dat geen stedelijk ontwikkelingsproject. Daarbij is specifiek van belang dat het ruimtebeslag van de bestaande bebouwing beperkt is en dat de bebouwing niet wordt uitgebreid. Dat wel wordt voorzien in een beperkt aantal parkeerplaatsen leidde niet tot een andere afweging, nu de verkeersaantrekkende werking en de milieugevolgen daarvan gering zijn. Zie in dit verband de uitspraak van 17 april 2019.
Een project waarbij een tijdelijk zonnepark van 4,3 hectare met trafostation voor de duur van 10 jaar wordt gerealiseerd, valt volgens de Afdeling evenmin aan te merken als een stedelijk ontwikkelingsproject. De Afdeling achtte daarbij van belang dat de gevolgen voor het milieu van het zonnepark beperkt zijn tot visuele hinder en landschappelijke aantasting. Zie in dit verband de uitspraak van de Afdeling van 14 augustus 2019.
De Afdeling oordeelt anders ten aanzien van de realisatie van 160 tijdelijke wooneenheden voor de duur van 10 jaar. Gelet op de aard en omvang van het project is volgens de Afdeling sprake van een stedelijk ontwikkelingsproject. Daarbij is van belang dat het project leidt tot een gehele functiewijziging van het perceel waarbij een onbebouwd groengebied zal verdwijnen en 1.940 m2 aan bebouwing zal worden gebouwd. Zie in dit verband een uitspraak van de Afdeling van 4 september 2019.
Uit het voorgaande blijkt dat de rechtspraak op dit vlak vrij casuïstisch is waardoor een algemene hoofdregel niet valt te ontdekken. Wel biedt de rechtspraak handvatten en denkrichtingen voor de beoordeling van een stedelijke ontwikkeling.
Gevolgen van verkeerde beoordeling
Het is belangrijk om op voorhand goed te beoordelen of al dan niet sprake is van een stedelijk ontwikkelingsproject. Deze kwalificatie is bepalend voor de toepasselijke voorbereidingsprocedure. De wet schrijft namelijk dwingend voor in welke gevallen welke voorbereidingsprocedure moet worden gevolgd. Het bestuursorgaan heeft hierin geen keuze. Een verkeerde beoordeling kan in een uiterst geval leiden tot een van rechtswege verleende vergunning.
Contact
Twijfelt u of in een concreet geval sprake is van een stedelijk ontwikkelingsproject? Heeft u andere vragen over de realisatie van stedelijke ontwikkelingen? Neem dan contact met op met Coline Norde en Jos Pfeifer of een van de andere specialisten van team Overheid.
