Stel: u heeft een motor verkocht aan een particuliere klant. Ondanks goed onderhoud houdt de motor er binnen een week mee op. Er is sprake van non-conformiteit. Wat nu?
U heeft hier een koopovereenkomst gesloten met een particulier. Dit leidt over en weer tot verplichtingen. Uw verplichting als verkoper hierin is die tot een deugdelijke nakoming. De verplichting van de koper is betaling van de koopprijs. De verkoper is in dit geval mogelijk niet deugdelijk nagekomen, nu is gebleken dat de motor gebreken vertoont.
Indien het afgeleverde niet aan de overeenkomst beantwoordt, kan de koper op grond van de wet het volgende eisen: aflevering van het ontbrekende, herstel van de afgeleverde zaak of vervanging hiervan.
In dit geval kan de verkoper de overeenkomst deugdelijk nakomen middels herstel of vervanging van de motor. Volgens de wet kan herstel of vervanging niet van de verkoper worden gevergd indien de kosten daarvan in geen verhouding staan tot de kosten van uitoefening van een ander recht of een andere vordering die de koper toekomt. Hierbij wordt rekening gehouden met de waarde van de zaak indien hij aan de overeenkomst zou beantwoorden, de mate van afwijking van het overeengekomene en de vraag of de uitoefening van een ander recht of een andere vordering geen ernstige overlast voor de koper veroorzaakt.
De koper heeft een zorgplicht vanaf het moment dat hij weet dat hij een non-conforme zaak heeft gekocht en vervanging mag eisen. Hij dient zorgvuldig om te gaan met de zaak. Blijkt dit niet het geval te zijn, dan verliest de koper zijn recht op vervanging.
De koper heeft de vrije keus tussen herstel of vervanging. De koper mag dus vervanging vorderen, ook al is herstel mogelijk en wellicht gunstiger voor de verkoper. Een uitzondering hierop is als een bepaalde gekozen remedie in strijd zou zijn met de redelijkheid en billijkheid. Bijvoorbeeld indien herstel of vervanging onmogelijk is of niet van de verkoper kan worden gevergd. De kosten verbonden aan de nakoming kunnen door de verkoper niet aan de koper in rekening worden gebracht. De koper heeft dus recht op kosteloze vervanging of herstel.
Het voordeel van garantie is dat als een product een mankement vertoont, de koper niet hoeft te bewijzen dat het mankement niet door een fout van hem is ontstaan. De garantieverlener moet het mankement herstellen, mits de garantietermijn niet is verlopen. Hij hoeft dit niet als hij kan bewijzen dat het mankement door onjuist gebruik is ontstaan. Geen garantie wil overigens niet zeggen dat de koper geen rechten meer heeft. Als de garantietermijn is verlopen of het mankement niet onder de garantietermijn valt, dan kan de koper mogelijk de verkoper aanspreken op non-conformiteit.
Voor consumenten die als koper optreden kent de wet een vaste klachttermijn van twee maanden na de ontdekking van het gebrek. Klaagt de koper niet tijdig, dan verliest hij zijn recht om een beroep te doen op niet-nakoming van de koopovereenkomst door de verkoper wegens non-conformiteit. Vervolgens geldt dat de vorderingen van de koper 2 jaar na ontvangst van de klacht verjaren. De verjaring betreft alle vorderingen en verweren ter zake van de tekortkoming, ook vorderingen tot vernietiging en dwaling. De schuldeiser moet binnen de verjaringstermijn actie ondernemen, anders zal de vordering verjaren en niet meer afdwingbaar zijn. In sommige situaties kan de verjaringstermijn opnieuw starten: door een schriftelijke aanmaning of mededeling waarin het recht tot nakoming ondubbelzinnig wordt voorbehouden, door het indienen van een dagvaarding of wanneer de debiteur de vordering erkent.
Indien de verkoper bij een consumentenkoop niet binnen een redelijke termijn nadat hij daartoe door de koper schriftelijk is aangemaand, aan zijn verplichting tot herstel van de afgeleverde zaak heeft voldaan, is de koper bevoegd het herstel door een derde te doen plaatsvinden en de kosten daarvan op de koper te verhalen. Je hoeft hiervoor niet eerst naar de rechter te gaan. Wel moet je de verkoper schriftelijk aanmanen. Na de aanmaning moet een redelijke termijn zijn verstreken, waarin de verkoper niet tot herstel is overgegaan.
Wanneer de afgeleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt en herstel of vervanging in zijn geheel niet mogelijk is (dus ook niet mogelijk door een andere partij) of niet van de verkoper gevergd kan worden, dan wel de verkoper aan een verzoek hiertoe geen gevolg geeft, heeft de consumentkoper ook de bevoegdheid om de overeenkomst te ontbinden of de prijs te verminderen in evenredigheid met de mate van afwijking van het overeengekomene. De koper heeft een vrije keus tussen deze beide opties. In beginsel hoeft hij geen rekening te houden met de belangen van de verkoper. In het algemeen mag de koper bij elke tekortkoming ontbinden, behalve als die tekortkoming van zo’n geringe betekenis is dat ontbinding niet gerechtvaardigd is. De koper krijgt door ontbinding de reeds betaalde koopprijs terug van de verkoper.
Hier betreft het dus een non-conforme zaak, namelijk een motor die niet naar behoren werkt. De verkoper zal tot kosteloos herstel over moeten gaan. Voor ontbinding van de koopovereenkomst is het nodig dat u in gebreke bent gesteld (dat wil zeggen dat de koper via een aangetekende brief aan u verzoekt om binnen 2 weken tot herstel, en als dat niet mogelijk is, tot ontbinding van de overeenkomst over te gaan omdat er sprake is van een non-conform product). Zolang dat niet is gebeurd, kan de overeenkomst niet worden ontbonden door de koper.
Vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem contact op met Thomas Timmers.
Auteur: Frans Langerak
Advocaat