De cao voor architectenbureaus 2019-2021 is onlangs door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid algemeen verbindend verklaard. In die cao is een zogenaamde 'spiegelbepaling' opgenomen, waarin cao-partijen met elkaar hebben afgesproken dat zzp'ers die voor architectenbureaus werken minimaal 150% van het bruto uurloon van een werknemer moeten verdienen. Hiermee wordt het onderscheid tussen werknemers en opdrachtnemers voor vergelijkbare werkzaamheden onder vergelijkbare omstandigheden verduidelijkt. Met deze bepaling wordt getracht oneigenlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden tussen zzp'ers en werknemers tegen te gaan. Waarom is dit bijzonder? Omdat tariefafspraken tussen ondernemers - waaronder zzp'ers - op grond van de Mededingingswet in beginsel niet zijn toegestaan.
De 'spiegelbepaling' houdt in dat een zzp'er die voor een architectenbureau werkt voor vergelijkbare werkzaamheden in vergelijkbare omstandigheden als werknemers ten minste 150% van het bruto uurloon van een werknemer moet ontvangen. Indien er een lager tarief aan een zzp'er wordt betaald, dan ontstaat het (rechts)vermoeden dat die zzp'er een werknemer is. Met deze bepaling wordt concreet invulling gegeven aan het zogenaamde 'zij-aan-zij' beginsel dat door de ACM wordt gehanteerd in de onlangs definitief gemaakte 'leidraad tariefafspraken zzp'ers'. In die leidraad worden voor zzp'ers vier uitzonderingen op het kartelverbod gemaakt. Het 'zij-aan-zij'-beginsel houdt in dat zpp'ers die feitelijk 'zij-aan-zij' met werknemers in loondienst werken, voor die werkzaamheden niet als ondernemingen in de zin van de Mededingingswet kwalificeren.
Het onderscheid tussen werknemers en zzp'ers wordt steeds kleiner. In de architectenbranche - maar ook in vele andere branches, zoals in de bouw - is er een sterk wisselende werkvoorraad waardoor er behoefte is aan flexibele arbeidskrachten. Deze uitzondering biedt voor architectenbureaus een goed alternatief om - naast uitzend- of detacheringsmogelijkheden - de wisselende werkvoorraad op te vangen met zzp'ers. Daarnaast wordt hiermee voorkomen dat zzp'ers te weinig worden betaald. Zzp'ers moeten namelijk in tegenstelling tot werknemers kosten maken voor zaken als arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en pensioenvoorzieningen. Het tarief van 150% is onder meer gebaseerd op de relevante kosten die een zzp'er in zijn/haar beroepsuitoefening moet maken. Hiermee wordt tevens oneigenlijke concurrentie op het gebied van arbeidsvoorwaarden tussen zzp'ers en werknemers voorkomen, in die zin dat werknemers niet door 'goedkopere' zzp'ers worden vervangen.
De cao voor architectenbureaus is algemeen verbindend verklaard. Dit betekent dat deze cao voor de looptijd van de algemeen verbindendheid dwingendrechtelijk van aard is en van toepassing is op alle werknemers en werkgevers in deze bedrijfstak, dus óók voor de werkgevers en werknemers die geen lid zijn van een van de cao-partijen. Heeft u een architectenbureau en huurt u zzp'ers in of bent u zelf een zzp'er die voor een architectenbureau werkt? Let dan op dat het afgesproken tarief ten minste 150% van het brutoloon van werknemers is.
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Michelle Collins of onze andere specialisten in arbeidsrecht.
Advocaat